Page 10 - รายงานศึกษาวิจัยฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาวิจัยผังเมืองกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
P. 10
ผังเมืองกับก�รคุ้มครองสิทธิชุมชน
และสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ข้อมูลข่าวสารที่ประชาชนสามารถเข้าใจเพื่อการมีส่วนร่วม การนำามาตรฐานผังเมืองไปสู่การจัดทำา
ข้อกำาหนดการใช้ที่ดินที่คุ้มครองสิทธิในการดำารงชีวิต การประกอบอาชีพและไม่ก่อผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
และสุขภาพ
ในส่วนของกระบวนการผังเมืองที่มีผลต่อสิทธิชุมชนและการมีส่วนร่วมของประชาชนมีประเด็น
สำาคัญคือ สิทธิในข้อมูลข่าวสารและการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการผังเมืองได้แก่
2.1) ช่วงระหว่�งผังรอประก�ศ คว�มล่�ช้�ในก�รประก�ศและกรณีผังเมืองหมดอ�ยุ
ก�รบังคับใช้ ซึ่งขาดการกำาหนดมาตรการควบคุมการใช้ประโยชน์ที่ดินและอาคารทำาให้เกิดการพัฒนา
กิจกรรมที่ส่งผลกระทบต่อชุมชนและขัดแย้งกับสาระสำาคัญของผังเมืองและมีการปรับปรุงผังเมืองรวม
จังหวัดที่รอประกาศ โดยเป็นผังเมืองรวมจังหวัดที่ได้ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนตามกฎหมาย
แล้วและผ่านความเห็นชอบของกรรมการผังเมืองและขั้นตอนเพื่อเตรียมประกาศกฎกระทรวง แต่ได้มี
การสั่งการให้มีการปรับปรุงใหม่ โดยอ้างเหตุผลการสนองนโยบายรัฐ การลงทุน โดยขาดการมีส่วนร่วม
ของประชาชน
2.2) ช่วงระหว่�งก�รดำ�เนินก�รว�งผัง ได้แก่ การที่ประชาชนไม่ได้รับข้อมูลข่าวสารที่เข้าใจได้
ก่อนการมีส่วนร่วมแสดงข้อคิดเห็น และการยื่นคำาร้องและการมีส่วนร่วมส่วนใหญ่เป็นการได้รับแจ้งใน
การเข้าร่วมประชุมรับฟังความคิดเห็นตามกฎหมาย ซึ่งมีการจัดอย่างน้อยหนึ่งครั้งและแม้ว่าอาจจะมี
การจัดหลายครั้ง แต่เป็นการจัดประชุมชี้แจง โดยมีการให้ข้อมูลเพียงผังและข้อกำาหนดในการประชุม
ข้อมูลล่วงหน้าเป็นเพียงการติดประกาศ และการที่ประชาชนต้องไปติดตามที่สำานักงานโยธาธิการและ
ผังเมือง รวมทั้งจากอินเทอร์เน็ต มิได้เป็นการนำาข้อมูลมาในกระบวนการทำาความเข้าใจร่วมกัน
2.3) ช่วงหลังประก�ศใช้บังคับ เกี่ยวกับการใช้สิทธิในการขอแก้ไข ปรับปรุงและการเข้าถึงข้อมูล
ข่าวสารในการขอแก้ไขผังเมืองตลอดจนการมีส่วนร่วมของประชาชน สิทธิชุมชนที่จะมีสิทธิในการตัดสินใจ
ให้มีการปรับปรุงแก้ไข
1.2 ด้านกฎหมาย
จากการทำางาน การรวบรวมเอกสารของคณะผู้วิจัยและกรณีข้อร้องเรียนที่ได้มีการยื่นเข้ามายัง
สำานักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติและคำาพิพากษาในประเด็นที่เกี่ยวข้อง พบว่ามีประเด็น
ปัญหาด้านกฎหมายผังเมืองที่เกี่ยวข้องกับการคุ้มครองสิทธิชุมชนและสิทธิการมีส่วนร่วมของประชาชน
ปรากฏในแต่ละช่วงระยะเวลาของการวางและจัดทำาผังเมือง ตั้งแต่ขั้นตอนการจัดทำา ระหว่างการประกาศ
บังคับใช้ จนกระทั่งสิ้นสุดระยะเวลาบังคับใช้
ช่วงระหว่�งก�รจัดทำ�ผังเมือง
เป็นกระบวนการขั้นตอนทางกฎหมาย ที่ต้องอาศัยการมีส่วนร่วมของประชาชนในการกำาหนด
ทิศทางการใช้ประโยชน์ที่ดินของชุมชน ตามวัตถุประสงค์ในการวางและจัดทำาผังเมืองรวม แต่ปรากฏว่า
9
