Page 9 - เอกสาร/สื่อเผยแพร่และขับเคลื่อนพัฒนาจากรายงานการศึกษาวิจัยในประเด็น “ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน”

๗

มาตรฐานที่เกี่ยวของไปปรับใชในหวงโซอุปทานตาง ๆ อาทิ อุตสาหกรรมโรงแรมและการทองเที่ยว และอุตสาหกรรม
การเกษตรและปศุสัตว และ (๓) การดําเนินการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการ เพื่อผลักดันใหเกิดการนําสิทธิมนุษยชนไปใช
ในการดําเนินการที่เกี่ยวของกับธุรกิจ ๔

¡ÒèѴ·Óá¼¹»¯ÔºÑµÔ¡ÒÃÃдѺªÒµÔ
วาดวยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน (NAP) ระยะที่ ๑ (พ.ศ. ๒๕๖๒ - ๒๕๖๕)

รัฐบาลไทยไดแถลงรับขอเสนอแนะจากการประชุมทบทวนสถานการณสิทธิมนุษยชนของประเทศไทยในกระบวนการ
UPR รอบที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๓) เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๕๙ จากประเทศตาง ๆ จํานวน ๒๔๙ ขอ และ
ไดพิจารณาตอบรับทันที ๑๘๗ ขอ หนึ่งในนั้น คือ การเสนอใหไทยพัฒนา รับรอง และบังคับใชแผนปฏิบัติการแหงชาติ
วาดวยธุรกิจและสิทธิมนุษยชน (NAP) เพื่อปฏิบัติตามหลักการ UNGP ซึ่งกระทรวงยุติธรรมไดดําเนินการเพื่อจัดทํา
๕
แผน NAP อาทิ การจัดทํารายงานประเมินสถานการณสิทธิมนุษยชนในภาคธุรกิจ (National Baseline Assessment :
NBA) โดยรวบรวมขอมูลเกี่ยวกับสถานการณดานธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนสําหรับใชเปนฐานขอมูลในการจัดทําแผน NAP
การประชุมรวมกับผูเชี่ยวชาญจากภูมิภาคอาเซียนเพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรูแนวทางการจัดทําแผน NAP และตอมาไดประกาศ
ใชแผน NAP ในป ๒๕๖๑ ซึ่งมีการเผยแพรและติดตามการดําเนินการตามแผน NAP รวมถึงการพิจารณาทบทวน
แผนดังกลาวเปนระยะ

สําหรับการดําเนินการของภาคธุรกิจนั้น จากการประมวลขอมูลจากแหลงตาง ๆ พบวา แมภาคธุรกิจตื่นตัวเรื่อง
สิทธิมนุษยชนมากขึ้น แตภาคธุรกิจที่ใหความสําคัญกับเรื่องสิทธิมนุษยชนจนถึงขั้นนํามาตรฐานสากลดานสิทธิมนุษยชน
อาทิ หลักการ UNGP มาใชในกิจการของตนไมมากนัก ดังเชนขอมูลจากงานวิจัยที่สํารวจประเด็นความรับผิดชอบตอสังคม
๖
และสิ่งแวดลอมจากบริษัทพลังงานที่ใหญที่สุด ๑๐ อันดับ โดยงานวิจัยระบุวา ประเด็นเรื่องการคุมครองสิทธิมนุษยชน
อยูในระดับตํ่าสุด และไมมีบริษัทใดไดคะแนนปานกลาง เนื่องจากหลักเกณฑปานกลาง คือการประเมินความเสี่ยง
ดานสิทธิมนุษยชนทั้งในบริษัทเองและในหวงโซอุปทานของบริษัท ซึ่งไมมีบริษัทใดระบุวา มีการจัดทําในป พ.ศ. ๒๕๕๗ ๗
สวนประเด็นที่บริษัทโดยรวมไดคะแนนตํ่าเปนอันดับสองคือ การปฏิบัติที่เปนธรรมตอลูกจางเหมาชวง (sub-contract)
ซึ่งประเด็นนี้บางบริษัทมองวา เปนความรับผิดชอบของผูรับเหมาที่วาจางเหมาชวงโดยตรง มิใชความรับผิดชอบของบริษัท
นอกจากนี้ งานวิจัยมีขอสังเกตถึงคะแนนในหมวดผลกระทบตอชุมชนซึ่งสูงกวาหมวดการปองกันผลกระทบตอชุมชน
กลาวคือ ในภาพรวม ทุกบริษัทสามารถควบคุมปฏิบัติการระดับโรงงานใหมีความปลอดภัย และไมสงผลกระทบในสาระ
สําคัญชุมชนใกลเคียง แตหลายบริษัทยังไมใหความสําคัญอยางเพียงพอกับการเปดใหชุมชนมีสวนรวมกับการดําเนินการ
เชิงรุก เพื่อบรรเทาความกังวลและเพิ่มประสิทธิภาพใหกับการสื่อสาร เชน การเปดเผยขอมูลเกี่ยวกับผลกระทบจากโรงงาน
ในภาษาที่ชาวบานเขาใจงาย เปนตน ๘

๔ ในสวนที่มีการดําเนินงานโดย กสม. ตั้งแตปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ เปนตนมา ไดแก (๑) รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “มาตรฐานสากลในการดําเนินธุรกิจ
เพื่อการเคารพสิทธิมนุษยชน” (๒) รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “บทบาทของสถาบันสิทธิมนุษยชนในการคุมครองการละเมิดสิทธิมนุษยชนของภาคเอกชน” (๓) รายงาน
การศึกษาวิจัย เรื่อง “การตรวจสอบดานสิทธิมนุษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence : HRDD) (๔) รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “แนวทางในการสงเสริม
และคมครองสิทธิของแรงงานขามชาติในประเทศไทย : กรณีแรงงานขามชาติในอุตสาหกรรมสัตวปก” และ (๕) รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “การประเมินขอมูลพื้นฐาน
ระดับชาติดานธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน (National Baseline Assessment on Business and Human Rights) : นโยบาย กฎหมาย และมาตรการที่เกี่ยวของกับ
การลงทุนของประเทศ และที่เกี่ยวของเพิ่มเติม
๕ ขอ ๔๘ โดยประเทศสวีเดน
๖ ขอมูลจากโครงการวิจัย เรื่อง “การประเมินระดับความรับผิดชอบตอสังคมและสิ่งแวดลอมของบริษัท พลังงานที่ใหญที่สุด ๑๐ อันดับ เปนการวิจัยที่ใชผล
การทดสอบชุดตัวชี้วัดระดับความรับผิดชอบโดยใชขอมูลป ๒๕๕๗ เปนฐาน
๗ ยกเวนบริษัท ปตท. จํากัด (มหาชน) (PTT) ซึงระบุวาจะจัดทําในป ๒๕๕๘ และตั้งเปาจะดําเนินการตามผลการประเมินในป ๒๕๕๙
๘ ขอมูลจาก www.isranews.org/isranews-news/55213-news-55213.html