Page 7 - เอกสาร/สื่อเผยแพร่และขับเคลื่อนพัฒนาจากรายงานการศึกษาวิจัยในประเด็น “ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน”

๕

º·¹Ó

หลังจากการนําเสนอรายงานของประเทศไทยตามกลไก Universal Periodic Review (UPR) รอบที่ ๒ ตอคณะทํางาน
UPR สมัยที่ ๒๕ เมื่อวันที่ ๑๑ พฤษภาคม ๒๕๕๙ ณ นครเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส รัฐบาลไทยไดจัดทําและบังคับใชแผน
ปฏิบัติการระดับชาติวาดวยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน (NAP) เพื่อปฏิบัติตามหลักการชี้แนะสหประชาชาติวาดวยธุรกิจกับ
สิทธิมนุษยชน (UNGP) โดยจัดตั้งกลไกคณะกรรมการกําหนดแนวทางจัดทํา ติดตามและประเมินผลตามแผนปฏิบัติการ
ระดับชาติวาดวยธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน ซึ่งมีกระทรวงยุติธรรมเปนหนวยงานรับผิดชอบหลักในการจัดทําแผน NAP
ทั้งนี้ ไดจัดกระบวนการประเมินขอมูลพื้นฐาน (NBA) โดยประชุมรวมกับกลุมผูเชี่ยวชาญและหารือกับคณะทํางาน
ดานสิทธิมนุษยชนกับบริษัทขามชาติและองคกรธุรกิจอื่น ๆ ของสหประชาชาติ (UN Working Group on Business
and Human Rights) ในขณะที่ กสม. ไดปฏิบัติงานในประเด็นธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน ทั้งการติดตามตรวจสอบกรณี
เรื่องรองเรียน และการดําเนินกิจกรรมสงเสริมตาง ๆ โดยไดเสนอแนะมาตรการหรือแนวทางในการสงเสริมและคุมครอง
สิทธิมนุษยชนเกี่ยวกับกระบวนการจัดทําแผน NAP เพื่อใหสอดคลองกับหลักสิทธิมนุษยชนรวม ๑๒ ประเด็นจาก กสม.
ควบคูกับกระบวนการพัฒนาและจัดทํา NAP จนกระทั่งในป ๒๕๖๑ รัฐบาลไดประกาศใชแผน NAP (ระหวางป ๒๕๖๒ -
๒๕๖๕) ครอบคลุมประเด็นหลัก ๔ เรื่อง ไดแก (๑) แรงงาน (๒) ชุมชน ที่ดินทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอม
(๓) นักปกปองสิทธิมนุษยชน และ (๔) การลงทุนระหวางประเทศและบรรษัทขามชาติ

ทั้งนี้ ในการดําเนินการติดตาม ตรวจสอบกรณีรองเรียนของ กสม. ในภาพรวมตั้งแตป ๒๕๕๐ ถึงปจจุบันมีการรองเรียน
ในประเด็นคาบเกี่ยวธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนจํานวนมาก อาทิ การจัดการทรัพยากรที่ดินและปาไม การประกอบกิจการ
โรงงานอุตสาหกรรม การดําเนินโครงการโรงไฟฟา เหมืองแร การจัดการนํ้า การจัดการขยะ/สิ่งปฏิกูล การประกอบกิจการ
ฟารมเลี้ยงสัตว รวมถึงการดําเนินโครงการเขตเศรษฐกิจพิเศษ โดยผูที่ถูกรองเรียนถึงการกระทําที่กระทบหรือละเมิด
สิทธิมนุษยชน เปนทั้งภาคเอกชน รัฐวิสาหกิจ หนวยงานราชการทั้งสวนกลางสวนภูมิภาค และองคกรปกครองสวนทองถิ่น
ในระดับตาง ๆ กสม. ใหความสําคัญกับการผลักดันการนําหลักการ UNGP และการติดตามการปฏิบัติของ NAP ใน ๓ สวนหลัก
คือ (๑) การตรวจสอบกรณีรองเรียนที่เกี่ยวของ และการจัดทําขอเสนอแนะเชิงนโยบาย (๒) การสงเสริมและสรางความ
ตระหนักรูดานธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน การสงเสริมการนําเครื่องมือ หรือมาตรฐานที่เกี่ยวของไปปรับใชในหวงโซอุปทาน
ตาง ๆ และ (๓) การศึกษาวิจัยทั้งเชิงเนื้อหาความรู และเชิงปฏิบัติการที่เกี่ยวของ

ดังนั้น เพื่อเปนการเผยแพรบทเรียน ขอคนพบ และขอเสนอแนะที่เกี่ยวของในประเด็น “ธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน”
๑
จึงประมวลองคความรูที่ปรากฎในรายงานการศึกษาวิจัย ๕ ประเด็น และรายงานผลการตรวจสอบและผลการพิจารณา
ของ กสม. โดยสังเคราะหประเด็น การประเมิน และขอเสนอแนะตาม ๔ ประเด็นหลักในแผน NAP เชื่อมโยงกับขอเสนอ
ของงานวิจัย “การตรวจสอบสิทธิมนุษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence: HRDD)” และใชเผยแพร
เปนการทั่วไปตอประชาชน องคกรชุมชน ภาคเอกชน หนวยงานรัฐและหนวยงานเชิงนโยบาย เพื่อขับเคลื่อนและ
สรางรูปธรรมการดําเนินการรวมถึงนําไปใชประโยชนที่เกี่ยวของตอไป เพื่อการสงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชน
ในภาพรวมตอไป

๑ ดําเนินการโดย กสม. ตั้งแตปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๐ เปนตนมา ไดแก (๑) มาตรฐานสากลในการดําเนินธุรกิจ เพื่อการเคารพสิทธิมนุษยชน (๒) บทบาทของ
สถาบันสิทธิมนุษยชนในการคุมครองการละเมิดสิทธิมนุษยชนของภาคเอกชน (๓) การตรวจสอบดานสิทธิมนุษยชนอยางรอบดาน (Human Rights Due Diligence : HRDD)
(๔) แนวทางในการสงเสริม และคมครองสิทธิของแรงงานขามชาติในประเทศไทย : กรณีแรงงานขามชาติในอุตสาหกรรมสัตวปก และ (๕) การประเมินขอมูลพื้นฐาน
ระดับชาติดานธุรกิจกับสิทธิมนุษยชน (National Baseline Assessment on Business and Human Rights) : นโยบาย กฎหมาย และมาตรการที่เกี่ยวของกับการลงทุน
ของประเทศ และที่เกี่ยวของเพิ่มเติม