Page 10 - รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผู้ติดเชื้อเอชไอวี

รายงานการศึกษาวิจัย V
การเลือกปฏิบัติในการประกอบอาชีพของผูติดเชื้อเอชไอวี

ที่คนสวนใหญประสงคจะถือวามีความเบี่ยงเบน สงผลใหบุคคลสูญเสียชื่อเสียง ไมนาไววางใจ หรือเกิดความอับอาย
ตลอดจนทําใหบุคคลนั้นรูสึกวาคุณคาตัวตนลดลงในสายตาของสังคม บุคคลที่ไดรับตราบาปหรือถูกตีตราบาปจะ

เกิดความรูสึกวา ตนมีความแตกตางจากผูอื่นอยางที่ไมพึงประสงค (Undesirable difference) ทั้งนี้ คุณลักษณะที่
จะถูกตีตราบาปดังกลาวขึ้นอยูกับบริบททางสังคมและวัฒนธรรมที่คนจํานวนมากในสังคมนั้น ๆ มีอํานาจเปน

ผูกําหนดขึ้น ซึ่งความหมายของตราบาปเนนไปที่มุมมองของสังคมที่อางอิงจากบรรทัดฐานทางสังคมหลอหลอม
รวมกันเปนความรูสึกที่แยกแยะความตาง (difference) หรือ ความเบี่ยงเบน (deviance) สงผลใหบุคคลเกิด

การตอตานจากสังคม โดยผูที่ถูกตีตราบาปจะถูกมองจากคนในสังคมวาเปนผูที่มี “ลักษณะเดนที่ทําใหเกิดการ
เสื่อมเสีย” (Spoiled Identity) 2

บุคคลมีแนวโนมที่จะถูกสังคมตีตรา มีลักษณะ 3 ประการ ไดแก (1) มีความผิดปกติทาง
กายภาพ เชน รางกายพิการหรือดอยความสามารถ (2) มีความเบี่ยงเบนทางดานวัฒนธรรมหรือกฎเกณฑมาตรฐาน

ของสังคม เชน คนที่มีความผิดปกติทางจิต คนติดยา หรือผูมีพฤติกรรมรักรวมเพศ และ (3) มีความแตกตาง
ทางเผาพันธุ เชื้อชาติ ชนชั้น ศาสนา เชน ชนกลุมนอย

การตีตราเปนการใหความหมายทางสังคมที่สงผลตอการรับรูของบุคคลในทางลบ การรับรูนี้
อาจเปนสิ่งที่สัมผัสไดหรืออาจจะสัมผัสไมได บุคคลที่มีลักษณะพึงประสงคจะรูสึกอยูเหนือกวา (Superior)

สวนบุคคลที่มีลักษณะไมพึงประสงคจะรูสึกตํ่าตอย (Inferior) กระบวนการตีตราบาปจึงเปนผลจากการเปรียบ
เทียบทางสังคม ทําใหเกิดการแบงแยกและการลดคุณคา การตีตราจึงเปนตนทางของปญหาการเลือกปฏิบัติที่ตามมา

1.2.2 สาเหตุของการเลือกปฏิบัติและการตีตราตอผูติดเชื้อเอชไอวี
Richard Parker et.al. ชี้ใหเห็นวา สาเหตุสําคัญของการตีตราและการเลือกปฏิบัติของผูติดเชื้อ

เอชไอวี นอกจากจะมาจากการถูกจัดประเภทวาไมปกติ ทั้งในแงของพฤติกรรมทางเพศที่ผิดไปจากคนทั่วไป
เชื้อชาติ (เชน มายาคติทางเชื้อชาติเกี่ยวกับพฤติกรรมทางเพศของคนผิวดํา) และชนชั้น (คนจนมีความเสี่ยงในการ

ติดเชื้อมากกวาคนรวย) แลว ยังมาจากความหวาดกลัวการติดเชื้อและอาการของโรคดวย สาเหตุของการตีตราและ
เลือกปฏิบัติเหลานี้ มักมีความเชื่อมโยงและสงอิทธิพลซึ่งกันและกัน และยิ่งทําใหปญหาการตีตราและเลือกปฏิบัติ

หยั่งรากลงไปมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่งเขาเรียกวงจรนี้วา เปนวงจรอุบาทวของการตีตราและเลือกปฏิบัติตอผูติดเชื้อ (the
vicious circle of stigma and discrimination) ซึ่งเกิดขึ้นสืบเนื่องกัน ดังนี้

ขั้นแรก เนื่องจากการติดเชื้อเอชไอวีมักเกี่ยวของกับกลุมหรือผูที่มีพฤติกรรมที่ผิดไปจาก
คนสวนใหญในสังคม บุคคลที่ติดเชื้อมักจะถูกตั้งขอสันนิษฐานวา เปนคนชายขอบของสังคมและอาจจะถูกตีตรา

ในสิ่งที่พวกเขาไมเคยเปน เชน บางครั้งผูชายอาจจะเกรงวา การเปดเผยวาตนติดเชื้อเอชไอวีจะทําใหถูกมองวา
ตนเองเปนกลุมรักรวมเพศ หรือผูหญิงก็อาจจะไมอยากเปดเผยเพราะเกรงจะถูกมองวาเปนผูหญิงสําสอน เปนกลุม

คาบริการ
ขั้นที่สอง การตีตราและการเลือกปฏิบัติเปนการซํ้าเติมอาการของผูติดเชื้อมีความเสี่ยง

มากกวาเดิม ทําใหพวกเขายิ่งถูกตีตราและกีดกันมากยิ่งขึ้น

2 Erving Goffman. Stigma : Note on the Management of Spoiled Identity. Harmondsworth: Penguins Book, 1963 อางถึงใน นิฮาฟซา หะยีวา
เงาะ, ทัศนคติเกี่ยวกับโรคเอดสและการตีตราทางสังคม :กรณีศึกษาชุมชนมุสลิมในจังหวัดปตตานี, วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต สาขาพัฒนามนุษย
และสังคม (สหสาขาวิชา) บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, 2555, หนา 18-19.