Page 8 - การรวบรวมและวิเคราะห์เปรียบเทียบรายงานตรวจสอบการละเมิดสิทธิมนุษยชนของอนุกรรมการสิทธิในทรัพยากรน้ำ ชายฝั่ง แร่และสิ่งแวดล้อม ในอนุคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (พ.ศ.2544-2550)

ั
คณะผู้ศึกษาได้แบ่งกลุ่มกรณีออกตามลักษณะของปญหาและประเภทของโครงการ ได้ดังนี้
ั
 ประเด็นฐานทรัพยากรน ้า แบ่งกลุ่มลักษณะปญหาออกเป็น 4 กลุ่ม คือ 1) กรณีเกี่ยวกับ
เขื่อนและอ่างเก็บน ้า ฝายขนาดใหญ่ 2) กรณีเกี่ยวกับคลองส่งน ้า 3) กรณีเกี่ยวกับการเปลี่ยนสภาพแหล่งน ้า
และสร้างสิ่งกีดขวางหรือล่วงล ้าแหล่งน ้า และ 4) กรณีความขัดแย้งในการจัดการน ้า
ั่
ั
 ประเด็นฐานทรัพยากรชายฝงทะเล แบ่งกลุ่มลักษณะปญหาออกเป็น 3 กลุ่ม คือ 1) กรณี
ั่
เกี่ยวกับโครงการก่อสร้างท่าเทียบเรือและโครงสร้างวิศวกรรมชายฝง 2) กรณีเกี่ยวกับข้อพิพาทที่ดินชายฝง ั่
ทะเล และ 3) กรณีความขัดแย้งเกี่ยวกับนโยบายและกิจกรรมทางทะเลต่างๆ รวมถึงความช่วยเหลือภายหลัง
ธรณีพิบัติภัยสึนามิ
 ประเด็นฐานทรัพยากรแร่ จะครอบคลุมถึงฐานทรัพยากรธรณีอื่นๆไว้ด้วย โดยแบ่งกลุ่ม
ั
ั
ั
ลักษณะปญหาออกเป็น 5 กลุ่ม คือ 1) กรณีปญหาจากกิจกรรมเหมืองหินและโรงโม่หิน 2) กรณีปญหาจาก
ั
ั
เหมืองแร่ โรงแต่งแร่ และการขนส่งแร่ 3) กรณีปญหาจากการสูบและต้มน ้าเกลือ 4) กรณีปญหาจากการขุด
ั
ดินและดูดทราย และ 5)กรณีปญหาเกี่ยวกับข้อพิพาทที่ดินบริเวณเหมืองแร่เก่า
ั
ั
 ประเด็นปญหาด้านสิ่งแวดล้อม แบ่งกลุ่มลักษณะปญหาออกเป็น 3 กลุ่ม คือ 1) กรณี
ั
ั
ปญหาจากโครงการพัฒนาพลังงานและประเด็นที่เกี่ยวข้อง 2) กรณีปญหาจากมลพิษโรงงานอุตสาหกรรม
ั
และ 3) กรณีปญหาความขัดแย้งในการจัดการสิ่งแวดล้อมอื่นๆรวมถึงความขัดแย้งเชิงนโยบายและแผนงาน
การพัฒนาที่อาจยังไม่เกิดขึ้น

3. หลักเกณฑ์และบทบัญญัติในการตรวจสอบเพื่อคุ้มครองสิทธิ

หลักเกณฑ์ส าคัญที่ได้มีการน ามาใช้ ดังนี้
 รัฐธรรมนูญ โดยระหว่างวาระของคณะอนุกรรมการฯได้มีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ 2
ฉบับ จึงมีการน ามาใช้ตามช่วงเวลาในการตรวจสอบ ทั้งนี้มีการน ามาปรับใช้เพียงบางมาตรา ได้แก่
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2540 ว่าด้วยหมวดบททั่วไป หมวดสิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย

หมวดนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ หมวดรัฐสภา ส่วนคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ และรัฐธรรมนูญแห่ง
ราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2550 หมวดสิทธิเสรีภาพของปวงชนชาวไทย ส่วนสิทธิชุมชน ส่วนแนวนโยบายด้าน
ที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม

 กติการะหว่างประเทศ คณะอนุกรรมการฯหยิบยกมาใช้เพียง 2 ฉบับ และบางข้อที่
เกี่ยวข้อง ได้แก่ กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ว่าด้วยสิทธิในการ
ก าหนดวิถีชีวิตตนเอง การตีความในเรื่องสิทธิปวงชนต่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และ กติการะหว่าง
ประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ว่าด้วยสิทธิในการก าหนดวิถีชีวิตตนเอง สิทธิใน

การได้รับมาตรฐานขั้นพื้นฐานในการครองชีพ สิทธิและเสรีภาพในการใช้และได้รับประโยชน์จาก
ทรัพยากรธรรมชาติ
 กฎหมายทั่วไป คณะอนุกรรมการได้น ากฎหมายในระดับพระราชบัญญัติ กฎกระทรวง

ประกาศกระทรวง ระเบียบ ตลอดทั้งมติคณะรัฐมนตรี มาใช้ประกอบ โดยจะเป็นการหยิบยกมาใช้เพียงบาง
มาตรา แต่กฎหมายที่ใช้เกือบทุกกรณี คือ พระราชบัญญัติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พ.ศ.2542
พระราชบัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2530 พระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ.2535 ส่วน
กฎหมายอื่นก็เป็นการใช้ตามรายกรณี เช่น พระราชบัญญัติแร่ พ.ศ.2510 พระราชบัญญัติการขุดดินและถม
ดิน พ.ศ.2543 เป็นต้น